Moris ismini duyunca eminimim hepinizin aklına Marlboro sigara markası gelmiştir. Hatta sigara paketlerinin yan taraflarında üreticinin yazdığı yere bakarsanız daha bir çok markanın da bu patentle üretildiğini görürsünüz. Moris Şinasi (Musa Eskenazi) sigara sarma makinesini icat eden kişidir. Bu sayede fabrika açmış ve sigara sarma sürecini otomatikleştirerek bir devrime imza atmıştır. Daha sonra uluslararası bir çok sigara firması bu önemli şahsiyetin icadını kullanarak yeni fabrikalar açmıştır.
Kimler daha önce Moris Şinasi veya Musa Eskenazi ismini duydu bilmiyorum ama bu makaleyi onun hayatını, yaptıkları ile bu ülkeye de nasıl fayda sağladığını anlatabilmek için kaleme aldım.
Manisa’da sırrı ilk bakışta çözülemeyen bir hastane vardır:
“Moris Şinasi Çocuk Hastanesi”
Hastanenin öyküsü bir film konusudur aslında...
Musa Eskenazi 1855 yılında Manisa’da doğdu. Çocukluğunda Manisa’da tütün sanayisinde çalıştı. 14 yaşındayken ağır bir hastalık geçirdi, Manisa’da tedavi gördü.
Musa Eskenazi 1870 yılında 15 yaşında iken kardeşi Salomon ile birlikte Manisa’dan ayrıldı, sığır taşıyan bir gemi ile İskenderiye’ye gitti, İskenderiye’de limanda gemilere yük aktarma ve boşaltma işlerinde çalıştı. Garafollo adında, tütün ticareti yapan zengin bir Yunanlı, Musa’yı sevdi, onun hamiliğini üstlendi. Musa otuz yaşına kadar onun yanında kaldı, tütün ticaretini ve sigara imalatını öğrendi. Otuz yaşına gelince Garafollo’nun kendisine verdiği ödünç parayla, Amerika’ya göç etti.
Musa Amerika’ya göç ettiğinde Moris Schinasi (Moris Şinasi) adını aldı.1893 yılında patentini aldığı sigara sarma makinesi ve makinede sarılmış bir paket sigarayla Uluslararası Şikago Fuarı’na katıldı. O günlerde herkes tütünü elde sarıp kendi sigarasını yaptığından Moris’in sigara sarma makinesi, devrim yaratan bir yenilikti. Fuardan sonra Moris kardeşi Salomon’u yanına getirtti. Şinasi kardeşler 1893 yılında, Broadway’de küçük bir sigara fabrikası kurdular, işçilerini de Manisa’dan getirttiler. Şirketin adı “Schinasi Brothers Company” idi. İki kardeş Osmanlı Devleti’nden tütün ithal edip hazır sigara üretmeye başladı. Milyonlarca dolar kazandılar.
Moris Şinasi 1928 yılının eylül ayında öldü. Servetinin bir milyon dolarlık kısmını Manisa’da kendi adını taşıyan bir hastane kurulması için bağışladı. Hastane 15 Ağustos 1933 tarihinde düzenlenen bir törenle hizmete açıldı. Tören sırasında Moris Şinasi’nin külleri hastanenin duvarındaki “Moris Şinasi’nin doğduğu şehre hediyesidir” ibaresini taşıyan anı plakasının arkasına gömüldü.
Vakfedilen bir milyon dolarlık bağışın iki yüz bin doları hastanenin inşaatına ve tıbbi donanıma ayrılacak, geri kalan 800.000 dolar ABD’de menkul kıymetlere yatırılıp elde edilecek gelir, her yıl hastaneye gönderilecekti.
 |
| Moris Şinasi Hakkında Gazete |
Son bir not: Moris Şinasi zamanında doktorlar sigarayı sinirleri sakinleştirmek için reçete olarak yazıyordu!!!
Daha önce duymamıştım. Paylaşım için teşekkürler...
YanıtlaSil