Alan Turing bilgisayar bilimlerinin ve yapay zekanın doğumuna liderlik etmiş dahi bir matematikçi. Öyle önemli ki, ‘Programlamanın Nobel Ödülü’ diye de bilinen Turing Ödüllerine ismini vermiş biri. Bugün insanlar onu en çok, 2. Dünya Savaşı’nda Nazi Alman ordusunun kullandığı şifreleri kıran sistemi geliştirmesi, bu sayede de savaşı iki yıl kısaltması ve binlerce hayatın kurtarılmasına yardımcı olmasıyla tanıyor.
Daha dün, İngiltere Merkez Bankası, £50 banknotların üzerine Turing’in resmini yerleştireceğini duyurdu. Banka, seçiminin sebebi olarak, Turing’in yaptıklarının bugün bilim ve topluma hala etkide bulunmaya devam etmesini gösterdi. Ama aynı zamanda bu seçimin arkasında utanç verici ve üzücü bir hikaye yatıyor: Habere buradan erişebilirsiniz.
Turing 1912’da İngiltere’de doğdu. King’s College’da yüksek başarıyla Matematik bölümünü bitirdi. 1936’da, sadece 24 yaşındayken, bugün bilgisayar bilimlerinin temelini oluşturduğu düşünülen yazısını yayımladı. Kısa zaman sonra, 2. Dünya Savaşı’nda Almanların savaş taktikleri için kullandığı Enigma şifreleme cihazını çözmek için İngiltere ordusuna katıldı. 1939’da ‘Bombe’ ismi verilen, Enigma şifrelerini kıran bir makine geliştirmeyi başardı ve bu sayede savaşın kaderini değiştirdi. Dünyaya katkıları bunlarla bitmedi: 1946’da ilk elektronik bilgisayarı, 1950’de de makinelerin düşünüp düşünemeyeceğini ve makine zekasının insan zekasıyla karşılaştırmasını tartışan Turing Test’i dünyaya tanıttı.
Hayatın sadece 40 yılına bunca başarı sığdıran Turing’in hayatını altüst eden olaylar 1952’de başladı: Eşcinsel bir ilişkide bulunduğu iddiasıyla mahkemeye çıkarıldı. Turing bu iddiaları yalanlamadı; tersine, yaptıklarında herhangi bir yanlış olduğunu düşünmediğini söyledi. Hapishane ile kimyasal tedavi arasında bir seçim yapması istendiğinde, o tedaviyi, yani bir tür yavaş işkenceyi seçti. Bugün, Turing’in içinden geçmek zorunda kaldığı bu kimyasal yöntem insan haklarına aykırı olduğu için yasak.
İşkence altında geçirdiği iki yıl boyunca, doğadaki Fibonacci sayılarını açıklayabilmek ve kuantum fiziği üzerine çalıştı, ona işkence eden bir dünyada kimsenin üretemeyeceği kadar çok şey üretti.
Ama yaşamaya fazla devam edemedi. Haziran 1954’te yaşamına son verdi. Sadece 42 yaşındaydı.
İngiltere Kraliçesi, 2013 yılında, yani Turing’in ölümünün üzerinden neredeyse 60 yıl geçtikten sonra, bu dehaya yaptıkları haksızlıklar için ulusal bir özür yayınladı. Ama bu özür bile, Stephen Hawking’in de destek verdiği dört yıllık bir kampanya sonucunda gerçekleşebildi.
Not: Turing’in yaşamını daha çok anlamak için The Imitation Game (Enigma) filmini izleyebilirsiniz.
Referanslar:
Faydalı Linkler:
Türing'in geleceğe yön veren akademik çalışmaları:
Yorumlar
Yorum Gönder