XML'in Genel Yapısı

XML makale serisinin ikincisi olan bu makalede XML dilinin yapısını inceleyeceğiz. XML konusunda hiç bilgi sahibi değilseniz makale serisinin birincisi olan "XML Nedir?" makalesine göz atmanızı tavsiye ederim.

Bu makale içinde de elimden geldiği kadar XML konusunun ne olduğunu da anlatmaya çalışacağım. Çünkü "XML Nedir?"  sorusunun yanıtı XML dil kurallarını bildiğinizde kafanızda daha iyi şekillenecektir.
Genel olarak bir XML dosyası element ve attribute'lardan (yani özelliklerden) oluşur. XML dili bir anlamda bu element ve özellikleri düzenlemeyle ilgili bir dildir.

Yani XML belirli bir veri setinin gösterimi için element ve özellikleri nasıl tasarlamanız gerektiği veya nasıl okumanız gerektiği ile ilgili bir kurallar serisidir diyebiliriz.
Bu tanımların biraz havada kaldığının farkındayım. Bu yüzden konuyu anlatabilmek için öncelikle örnek bir XML dosyası sunarak konuya giriş yapalım.

<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<Kitaplar>
  <Kitap adi="C# İle Programlama" fiyati="30TL" yazar="Sefer Algan">
    <Açıklama>
      Bu kitapta C# programlama dili her yönüyle anlatılıyor
    </Açıklama>
    <BulunduğuMağazalar>
      <Mağaza>Dost Kitabevi</Mağaza>
      <Mağaza>Kardeş Kitabevi</Mağaza>
      <Mağaza>Gazi Kitabevi</Mağaza>
    </BulunduğuMağazalar>
  </Kitap>
  <Kitap adi="Programlamaya Giriş" fiyati="25TL" yazar="Agha Alizade">
      <Açıklama>
        Bu kitapta temel programlama bilgileri veriliyor
      </Açıklama>
      <BulunduğuMağazalar>
        <Mağaza>Dost Kitabevi</Mağaza>
        <Mağaza>Kardeş Kitabevi</Mağaza>
        <Mağaza>Gazi Kitabevi</Mağaza>
      </BulunduğuMağazalar>
    </Kitap>
</Kitaplar>

Makaleye devam etmeden önce örnek xml dosyasını inceleyin. Buradaki veriler örnek için oluşturulmuştur. XML dosyasının başındaki karakter seti seçeneklerini sonra inceyeleceğiz. Bu yüzden bu konu üzerinde fazla durmayacağım.
Bir XML dosyasının XML dosyası olabilmesi için bir root elemente ihtiyacı vardır. Bir türkçeleştirecek olursak tüm elementlerin bağlandığı bir elemente ihtiyaç vardır. Bizim örneğimizde de bu Kitaplar elementidir. Bir anlamda root elementi bir listenin ve ya bir nesnenin adıdır da diyebiliriz. Bizim örneğimizde de 2 kitap nesnesi var ve bu nesneler Kitaplar elementine bağlanmıştır.
Biraz da basitleşdirerek bu xml dosyasını bir tablo olarak düşünün ve bu tabloda 2 kitap verisi vardır. Bu kitapların da her birinin farklı özellikleri  vardır.
Özellikler de XML dilinde attribute adlanır ve bizim örneğimizde de adi, fiyati,yazari her kitabın sahip olduğu özelliklerdir.
Nesne yönelimli programlama konusunda bilgi sahibi iseniz anlatmak istediğimi anlamanız daha kolay olacaktır. Değilseniz bile gerçek hayat gibi düşünün. Bir nesne varsa bu nesneyi insanların tanımlayabilmesi veya ayırt edebilmesi için o nesnenin mutlaka belirli özellikleri vardır.
Bu noktada belirtmek istiyorum ki XML teknolojisi içinde ilerleyen makalelerde de anlatacağım bir çok alt teknolojileri, sorgulama prensiplerini barındırır. Aynı zamanda burada XML dosyasında çok daha kompleksdir. Ama nasıl okuyacağınızı bildikten sonra belirli bir süre sonra size de çok kolay gelecektir.
Eğer XML dosyası oluşturacaksanız her şeyin temelinde veriyi doğru şekilde analiz edip, doğru kalıba sokmak veya nesneleştirmek yatar. Gerçek hayatta veri yapısını tasarlarken asıl amaç hızlı sorgulanabilecek veri yapısını oluşturmaktır. Ama bunlardan bence en çok dikkate alınması gereken konu nesne yönelimli programlama modeline göre nesne modelini doğru tasarlamaktan geçer. Yani veriyi belirli bir kalıba sokmaktan... 
Bu makalenin asıl amacı XML yapısını tam olarak anlatmak olduğu için diğer konulara da ara ara değinmekte fayda olduğunu düşünüyorum. Çünkü bu kısa bilgilerin de size faydalı olabileceğini düşünüyorum.
Bu konudaki anlatımımın makaleyi okuduktan sonra biraz anlaşılabilirliğini zor olduğunu fark ettim. Ama makale serisine devam ettikçe taşlar yerine oturacaktır.
Makalenin başında örnek verip bu örnekten yola çıkarak açıklamalar da yapmıştım. Bu noktada artık dağınık olarak verdiğim bilgileri toparlayarak XML yapısının temel taşlarını oturtalım. 
Kural 1: Her XML dosyasında en az 1 ve en çok 1 root element olmak zorundadır.
Kural 2: Root element dışındaki her element mutlaka bir üst elemente bağlanmak zorundadır.
Kural 3: Her özellik mutlaka bir elemente ait olmalıdır.
Bu makale için bu 3 kuralı bilmeniz yeterli. Bir sonraki makalemizde XML dosyası yazım kurallarını inceleyeceğiz. Bu da bir XML dosyası oluşturma ve okumada bize çok iyi yol gösterici olacaktır. Bunun için XML Dili Yazı Kuralları makalesiyle devam edebilirsiniz. Bu aynı zamanda makale serimizin üçüncü makalesi. 

Umarım yazım faydalı olmuştur. Makale serisiyle alakalı soru ve görüşleriniz, önerileriniz varsa bunları bize yazabilirsiniz...